Klassiekers 

Met permissie: wat een van-de-pot-gerukt verhaal is dit! Een genialer boek dan dit heb ik in tijden niet gelezen. 553 pagina’s lang zit je vast in een ondoorgrondelijk labyrint aan gedachten van verschillende karakters. Ze lijken volslagen waanzinnigen te belichamen die thuishoren in een gesticht, maar ondertussen moet je net iets te hard je best doen om je niet met enige schaamte te herkennen in dit stelletje ongeregeld.

“Professor” Kien, de arme stumperd, heeft een torenhoog IQ en een historisch laag EQ. Het resultaat is een man die geroemd wordt om zijn grootse prestaties, maar zich waar mogelijk afzijdig houdt van elke vorm van menselijk contact. Als dat contact noodzakelijkerwijs toch ontstaat, interpreteert hij werkelijk alles verkeerd. En dat levert de meest bizarre en daardoor hilarische situaties op. Tegelijkertijd zijn de gedachtes van de professor vaak zo verdraaid weergegeven dat het soms voor de lezer lijkt alsof hij het ergens over heeft terwijl het eigenlijk over iets heel anders gaat. Regelmatig las ik daardoor grote stukken en vaak zelfs hele hoofdstukken terug, zodat ik nog even extra kon genieten van de subtiele aanwijzingen die al gegeven waren.

Het verhaal komt meteen in sneltreinvaart, als Therese, aanvankelijk huishoudster, maar al snel de vrouwe des huizes, haar intrede doet. Therese lijkt een simpele en domme vrouw, maar door obsessieve nieuwsgierigheid, de neiging tot grootheidswaan, en gebrek aan liefde (seks) groeit ze uit tot een verfijnde manipulator die pakt waar ze recht op vindt te hebben. Ze weet precies in te spelen op de dingen die belangrijk zijn voor de professor en zet zo haar zinnen door. Eerst past ze zichzelf overdreven aan om een plek in het hart van de professor te veroveren en zo rechten te verwerven binnen het huishouden. Vervolgens, vanuit haar nieuwe rol, keert ze haar gedrag 180 graden om, waarmee ze de professor binnen zijn eigen domein van haar afstoot en zo steeds meer macht krijgt binnen het huis. En zo begint een hilarische blijspel variant van ‘a game of thrones’ met nog veel meer waanzinnige karakters.

Want zonder twijfel, dit is een hilarisch verhaal dat ik constant met een big smile op mijn gezicht las, en waarbij ik de ene na de andere keer moest schaterlachen. Maar ondertussen krijgen we de ene groteske situatie na de andere voorgeschoteld waarin het hele spectrum van ‘macht uitoefenen’ en ‘controle houden’ naar voren komt. En dit is waardoor het boek me ook na het lezen constant in zijn greep hield, en daarmee niet alleen uitstijgt boven elk ander verhaal met karikaturen in de hoofdrol (ik moest in het begin vaak denken aan A Confederacy of Dunces van John Kennedy Toole), maar zelfs boven nagenoeg elk ander verhaal dat ik tot nu toe gelezen heb.

Werkelijk alle machtsmiddelen worden ingezet door de karakters om te bereiken wat men wil. Ze zijn bewust strategisch door overeenkomsten te zoeken, te verleiden, te belonen, hun groepslidmaatschap in te zetten tegen het afwijkende individu, misbruik te maken van hun deskundigheid, financiële middelen, geloof, of hun status in de maatschappij, mensen aan te spreken op hun plichten of moraliteit van hun gedrag, maar bijvoorbeeld ook door iemand compleet te negeren of zelfs in het geheel afstand te bewaren. Daarnaast worden er ook heel wat minder intelligente machtsmiddelen gebruikt: iemands spullen doorzoeken, afluisteren, chanteren, intimideren, bedreigen, misleiden, rechten ontnemen, anderen de schuld geven, teleurstellen, irriteren, zeuren, zielig doen, fysiek geweld gebruiken... Het komt allemaal terug, en helaas: ook in ons dagelijks leven. En daarom vind ik dit dus zo een briljant boek!